วันเด็ก วันครู ๒๕๕๗ ผ่านไปอีกครั้งหนึ่ง ท่ามกลางสถานการณ์อันไม่ปกติของประเทศ ที่แบ่งแยกความคิดคนออกเป็นฝัก เป็นฝ่ายชัดเจนอย่างไม่เคยพบมาก่อน ผมคงบอกไม่ได้ว่าฝ่ายใดผิด ฝ่ายใดถูก เพราะต่างฝ่ายก็มองไม่พ้นหัวแม่เท้าตนเอง ไม่ยอมรับฟัง ปิดหูปิดตา ที่สำคัญปิดใจ เมื่อได้ยินอีกฝ่ายจึงเกิดอารมณ์เดือดเลือดพล่านดั่งอยู่ในสมรภูมิรบ ไม่ต้องถามว่าผมอยู่ฝ่ายใดนะครับ ผมยืนอยู่บนตำแหน่งใต้ฝ่าเท้าตนเอง มองเห็นความดีของทั้งสองฝ่ายที่มีอยู่ (บ้าง) ในหลายเรื่องราว และมองเห็นความเลวที่ทั้งสองฝ่ายมี (มากโขอยู่) จนมิอาจยอมรับได้ จึงพร้อมที่จะยอมรับความเปลี่ยนแปลง ไม่เอานโยบายแค่หาเสียงที่เบื้องหลังคือผลประโยชน์ก้อนโตเข้าพวก แต่ต้องการความวัฒนาสถาพรของประเทศ ให้ประชาชนอยู่ดีกินดีไม่มีเหลือบแอบแฝง ควรจะหยุดได้แล้วทั้งสองฝ่าย

ภาพยนตร์สั้นชุด "โตไปไม่โกง" ที่ผมอยากให้คุณครูได้นำเอาไปใช้ในการจัดการเรียนการสอน เพราะถ้าอยากปฏิรูปประเทศไทยให้สำเร็จ เราอาจไม่สามารถทำได้ในนักกินเมืองรุ่นนี้ (ที่มองประเทศดังเศษชิ้นเค้กที่คอยแก่งแย่งกัน) เราคงต้องสร้างนักการเมืองรุ่นใหม่ คนรุ่นใหม่ ขึ้นมาทำหน้าที่ ภาพใหญ่ระดับประเทศการโกงเชิงนโยบายเราอาจจะมองเห็นไม่ชัดเจน ดูเหมือนจะเป็นนโยบายที่ดี การปฏิบัติตามนโยบายก็เห็นๆ อยู่ มันโกงตรงไหน ก็แค่ให้บริษัทลูก เมีย ญาติ (ที่ถือหุ้นแทนในนาม) มาประมูลงานภาครัฐ ชนะขาดเพราะรู้ราคากลาง กีดกันกลุ่มที่ไม่ใช่พรรคพวกไม่ให้เข้ามาแข่งขันแย่งชิงผลประโยชน์ ได้งานไปก็ขายช่วงต่อ งบจากร้อยบาทพอไปถึงคนทำงานจริงๆ เงินหล่นหายระหว่างทางเหลือให้คนทำงานไม่ถึงห้าสิบบาท เราจึงเห็นถนนหนทางที่สร้างยังไม่เสร็จแต่ก็พังยับ ทางรถไฟยกระดับที่หมดอนาคต (Hopeless) เป็นอนุสรณ์แห่งตำนานการโกง สถานีตำรวจที่มีแต่ตอม่อไม่มีกำหนดเสร็จ ข้าวเน่าที่ชาวนาร้องไห้กอดใบประทวน (จะเอาข้าวคืนก็ไม่ได้ มันไร้ค่าแล้ว) ข้างล่างนี้คือ ตัวอย่างตอนหนึ่งในหลายๆ ตอนที่น่าจะเผยแพร่ให้ลูกหลานเราได้เห็น

มาดูสิ่งใกล้ตัว การโกง/คอรัปชั่นที่เราอาจจะนึกไม่ถึง "ถ้าลูกอยากได้ iPad หรือ iPhone 5S ต้องสอบได้เกรด 4 และได้ที่หนึ่งของห้อง" มองเผินๆ อาจจะเห็นแค่ นี่คือรางวัล ค่าตอบแทนสำหรับความขยันขันแข็งในการเรียนของลูก แต่ถ้ามองให้ลึกลงไปนี่คือ การให้สินบน ซึ่งในอนาคตต่อไปจะต้องมีอีก และหนักข้อขึ้นเรื่อยๆ เช่น "ท่าน ผอ. จะเอาเท่าไหร่ครับให้ลูกผมเข้าเรียนในโรงเรียนนี้" "คุณครูครับผมขอเกรด 4 ครับ คุณครูอยากทานอะไรครับ" "ท่านครับ ตำแหน่งนี้ให้ลูกผมได้เข้าทำงานเถอะครับ ผมยินดีสมนาคุณท่านเต็มที่ครับ" "พี่จ่าครับ ขับรถเร็วแค่นี้เอง ผมรีบไปธุระ รับค่ากาแฟไปแล้วกันนะครับ" พอจะมองออกแล้วใช่ไหมครับว่า การโกง การคอรัปชั่น มันมาจากเหตุผลที่ว่า ไม่เป็นไรน่า นิดๆ หน่อยๆ เพื่อความสะดวก ไม่เสียเวลา จะอะไรกันนักหนา...

Upgrade Me.

ชื่อบทความที่ผมจั่วหัวไว้ ไม่ได้หมายความว่า ให้ท่านอัพเกรดการโกง การคอรัปชั่นนะครับ (ดูจะคล้ายอย่างนั้น) พอดีในวันครู (เมื่อวาน ๑๖ มกราคม ๒๕๕๗) มีโอกาสได้คลิกรีโมท เลือกดูรายการโทรทัศน์ผ่านดาวเทียมช่องหนึ่ง เจอสารคดีจาก BBC ชุด Upgrade Me ซึ่งมีคนต้นเรื่องเป็นนักกวีชื่อ Simon Armitage ชาวอังกฤษ ที่เขาสงสัยว่า ทำไมตัวเขาต้องอัพเกรดให้ทันสมัยอยู่ตลอดเวลา โดยเฉพาะเรื่องของอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ที่เขาเคยใช้งานผ่านมามากมาย มีของเก่าที่ยังใช้งานได้แต่ถูกเก็บเข้าลิ้นชัก (กรุ) เพียงเพราะมันไม่ทันสมัย ใหม่ล่าสุด ตั้งแต่โทรศัพท์จำนวนมากกว่าสิบเครื่องที่เปลี่ยนแทบจะทุกปี เครื่องคอมพิวเตอร์พกพา หรือแม้แต่โทรทัศน์อีกหลายเครื่องที่ทิ้งไปหรือให้คนอื่นไปใช้ เพียงเพราะความรู้สึกว่า "ฉันไม่ทันสมัย"

คนนับล้านๆ ที่เปลี่ยนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ (gadget) ใหม่ทุกครั้งที่มีสินค้าออกสู่ตลาด ไม่ว่าจะเป็น โทรศัพท์มือถือรุ่นล่าสุด โทรทัศน์จอแบนใหม่ เครื่องคอมพิวเตอร์พกพา เครื่องเล่น MP3 (สารคดีเมื่อปี 2012) ไซม่อนมีคำถามว่า "ทำไมเขาต้องจ่ายเงินมากมายเพื่อการอัพเกรดนี้ เป็นเพราะการออกแบบที่ล้ำสมัย คุณสมบัติการใช้งานที่ยอดเยี่ยม หรือเพราะแฟชั่นที่เปลี่ยนไป หรือเพราะคนอื่นๆ (เพื่อน/คนใกล้ชิด/ดารา/คนดัง) เขาพากันเปลี่ยน เราจึงต้องเปลี่ยนตาม?" ด้วยความสงสัยเขาจึงออกเดินทางค้นหาความจริงจากอังกฤษ ไปจนถึงรังใหญ่ของ Samsung ผู้ผลิตในเกาหลี

มีตอนหนึ่งที่เขาไปในโรงเรียนระดับประถมในอังกฤษ แล้วให้นักเรียนในห้องโชว์อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ (gadget) ที่นำมาโรงเรียนให้ดู น่าตกใจมาก ที่มีนักเรียนบางคนพกอุปกรณ์เหล่านี้มาโรงเรียนมากถึงหกชิ้น ตั้งแต่โทรศัพท์มือถือ (ที่ทุกคนมีเหมือนกัน ต่างรุ่นต่างแบบ) เครื่องเล่นเกมพกพา เครื่องเล่น MP3 แท็ปเล็ต และอื่นๆ นักเรียนตอบคำถามของเขาที่ว่า "ทำไมต้องพกพามามากมายขนาดนี้ และทำไมต้องเป็นรุ่นใหม่ด้วย?" นักเรียนแสดงความเห็นกันว่า โทรศัพท์มีสำหรับติดต่อกับผู้ปกครองที่มารับส่ง และมันยังเป็นกล้องถ่ายรูปชั้นดีที่สามารถใช้งานสะดวก เครื่องเล่นเกมช่วยผ่อนคลายยามว่างจากการเรียน และเครื่องเล่น MP3 ช่วยให้เขาได้ผ่อนคลายมากขึ้น คนที่นำมาหลายชิ้นเพราะต้องการใช้ (อวด) เพื่อนๆ ว่าฉันมีที่มันเจ๋งกว่า ในขณะที่บางคนมีน้อยชิ้นเพราะอุปกรณ์ของเขามันมากกว่าเป็นโทรศัพท์ธรรมดา มันรวมเครื่องเล่นเกม เล่นเพลง ถ่ายรูป ถ่ายวิดีโอได้ทุกอย่าง

หันมามองบ้านเราบ้าง เด็กนักเรียน/นักศึกษาไทย ก็ไม่น้อยหน้าในเรื่องความเป็นผู้นำ เสาะแสวงหาอุปกรณ์พกพาราคาแพงเหล่านี้มาใช้งาน เพียงแต่ว่า เด็กเรามันเล่นกันจริงๆ จังๆ ไม่แยกแยะเวลาเรียน เวลาเล่นพักผ่อน ดูแล้วต้องสรุปในทันทีเลยว่า "นักเรียน/นักศึกษาไทยเห่อ และบริโภคความทันสมัย ใช้เล่น/บันเทิงมาเป็นอันดับหนึ่ง จนลืมหน้าที่ และความสำคัญของอุปกรณ์ในทางที่เป็นประโยชน์เสียสิ้น" เราจะช่วยกันแก้ปัญหานี้อย่างไร? ไม่ใช่แต่เมืองไทยหรอก ลองฟัง/ดูเพลง "สาวไอโฟน 5" ดูนะครับ