วันเวลาไม่เคยคอยใคร แล้ววันนี้การหมุนของนาฬิกาก็จะเวียนมาถึงช่วงเปลี่ยนศักราชใหม่กันอีก อายุเราก็ต้อง +1 เข้าไปกันทุกคน แต่ปัญหาการศึกษาของชาติไทยเรากลับไม่ได้ก้าวหน้าไปตามวันเวลาที่ผ่านไป ไม่ว่าจะผ่านมือผู้บริหารที่เป็นครู-อาจารย์ในรั้วสถาบันการศึกษาระดับใด ผ่านมือหมอมาก็หลายคน ผ่านนายทหารจากหลายเหล่าทัพ รวมทั้งนักการเมืองมากหน้า สุดท้ายก็ยังย่ำเท้าไม่หลุดจากวังวนคนสอพลอรอบข้างไปได้สักที ปีหน้านี้จะเห็นแสงสว่างบ้างไหมหนอ?

ยิ่งมาเจอเข้ากับสถานการณ์ยากลำบากในตลอด 2 ปีที่ผ่านมา โรงเรียนยังคงว่างเปล่า ไร้เงาความน่ารัก ร่าเริงสดใส ของลูกหลานเราในวันนี้ ส่วนใหญ่ยังต้องเรียนออนไลน์กันอย่างไม่หยุดหย่อน ได้ความรู้มากบ้าง น้อยบ้าง ตามศักยภาพของตัวผู้เรียน รวมทั้งการเข้าถึงสื่อกลางออนไลน์ต่างๆ ที่ยังคงห่างไกลกับผู้เรียนจำนวนมากของประเทศนี้ ที่เรียนกับครูกระดาษ (ใบงาน) ที่ไม่มีใครอธิบายพร่ำสอน ด้วยพ่อแม่ ผู้ปกครองก็ต้องทำมาหากินก็ส่วนหนึ่ง อีกส่วนหนึ่งก็ไม่สามารถอธิบายให้ความหมาย ความรู้อะไรได้ ด้วยยุคสมัยของการเล่าเรียนที่ผ่านมาแตกต่างกัน "การอ่านไม่ออก ซ้ำเขียนไม่ได้" ยังคงเป็นอุปสรรคใหญ่ของผู้เรียนใน พ.ศ. นี้ไม่เปลี่ยนแปลง

การอ่านออก เขียนได้เท่านั้น จะทลายกำแพงการศึกษาให้ประสบผลสำเร็จได้"

"ผลกระทบจากโควิด-19 เกิดขึ้นทั่วโลก คนหลายพันล้านคนต้องประสบปัญหาในหลายด้าน มิติของการศึกษามีทั้งเรื่องความรู้ที่หายไป เศรษฐกิจครัวเรือนส่งผลให้เด็กต้องหลุดจากระบบการศึกษา การพัฒนาอารมณ์ สมอง สุขภาพจิตของเด็ก เด็กต่ำกว่า 10 ขวบมีปัญหาเรื่องการอ่านออกเขียนได้เพิ่มขึ้น และหากวัดจำนวนปีการเรียนรู้จากอนุบาลถึงมัธยมศึกษาทั้งหมด 12.7 ปี ขณะที่การเรียนรู้ของเด็กไทยจริงๆ จะอยู่แค่เพียง 8.7 ปีเท่านั้น และยิ่งสถานศึกษาต้องปิดเรียนเพราะโควิด-19 ไปอีกยิ่งซ้ำเติมการเรียนรู้ของเด็ก จนเกิดสภาวการณ์เรียนรู้ถดถอย Learning Loss มากขึ้น และเด็กนอกระบบก็ยิ่งมีโอกาสหลุดออกจากระบบการศึกษามากขึ้นด้วย" ข้อมูลจากการสำรวจทางวิชาการของ กสศ.

ปัญหาเดิมๆ ที่ยังไม่ได้รับการแก้ไข สำหรับนักเรียนก็ยังคงเป็นการเข้าไม่ถึงเครือข่ายอินเทอร์เน็ตได้อย่างทั่วถึง ความไม่มีเสถียรภาพของเครือข่าย และส่วนใหญ่ขาดเครื่องมือในการเข้าถึงสื่อเหล่านี้ จากสถานะทางครอบครัวที่ไม่เอื้ออำนวย นักเรียนมีความวิตกกังวลเกี่ยวกับผลการเรียน ได้ฝึกทักษะการปฏิบัติน้อยลงและไม่สามารถทํากิจกรรมการเรียนร่วมกับเพื่อนได้ และยังเสียโอกาสในการเรียนรู้จากแหล่งเรียนรู้ภายนอก และการเรียนรู้จากการปฏิบัติทดลองจริง นักเรียนและผู้ปกครองต้องเสียค่าใช้จ่ายในการเตรียมจัดหาวัสดุ อุปกรณ์ สื่อเทคโนโลยีและอินเตอร์เน็ตเพื่อการเรียนรู้ การเรียน Online ทําให้นักเรียนขาดความกระตือรือร้น ขาดความรับผิดชอบ และกังวลต่อผลการเรียน การศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้น ที่หนักไปกว่านั้นนักเรียนเหนื่อยล้าเนื่องจากต้องมีการเรียนชดเชยเวลาที่ขาดหายไป นอกจากนี้ยังพบว่า นักเรียนในพื้นที่ห่างไกลได้รับผลกระทบต่อคุณภาพการศึกษามากกว่านักเรียนในเมืองที่มีความพร้อมมากกว่า

คงอีกนานกว่าบรรยากาศแบบนี้จะกลับมาอีกครั้ง

สถานศึกษาส่วนมากไม่ได้รับงบประมาณสนับสนุนจากหน่วยงานต้นสังกัด ทั้งที่ช่วงสถานการณ์โควิด-19 สถานศึกษามีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น จากการใช้วัสดุพวกกระดาษ/หมึกพิมพ์สำหรับทำสื่อใบงาน ขณะที่คุณภาพการจัดการเรียนรู้ของครูลดลง วัสดุอุปกรณ์เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อโรคไม่เพียงพอ หน่วยงานต้นสังกัดและหน่วยงานอื่นๆ ขอข้อมูลจากสถานศึกษา บ้ารายงานกันแทนที่จะออกสำรวจเองก็โยนภาระมาให้ครูนี่แหละ เป็นภาระงานและกระทบต่อเวลาในการจัดการเรียนการสอน

ผู้บริหารบางคนก็ไม่ยอมเข้าใจสถานการณ์ยังสั่งให้ครูมาทำงานที่โรงเรียนทั้งๆ ที่สถานการณ์การระบาดของโรคกระจายไปทั่ว ครูก็มีลูกที่ต้องดูแลให้เรียนออนไลน์เช่นกัน จะให้ทิ้งครอบครัวในสถานการณ์แบบนี้มันก็เกินไปนะ ผลกระทบต่อการปฏิบัติงานของ “ครู” พบว่า ครูมีภาระงานในการจัดการเรียนรู้และการดูแลนักเรียนมากขึ้น ครูมีความเสี่ยงในการปฏิบัติงาน มีความวิตกกังวลเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้ในรูปแบบใหม่ และผลการเรียนของนักเรียนจะตกต่ำลง ครูขาดขวัญและกําลังใจในการจัดการเรียนรู้และการปฏิบัติงาน

สถานการณ์เช่นนี้จะยังคงมีต่อไปอีกนานเป็นภาคเรียนแน่นอน แม้ว่าโรงเรียนหลายๆ แห่งพยายามประเมินสถานการณ์เพื่อเปิดเรียนในโรงเรียนให้ได้ แต่ก็เสี่ยงมากจากการแพร่ระบาดของไวรัสกลายพันธุ์ "โอมิครอน" ในช่วงเวลานี้ และหลังจากการหยุดยาวช่วงปีใหม่อาจมีการระบาดระลอกใหญ่ให้เห็นก็เป็นได้

ศักราชใหม่ ๒๕๖๕ นี้ ก็ขอเป็นกำลังใจให้เพื่อนครูไทยทุกคนผ่านพ้นวิกฤตนี้ไปได้ด้วยดีนะครับ ขอให้ครอบครัวของทุกท่านปลอดจากโรคภัยโควิด-19 มีสุขภาพพลานามัยที่สมบูรณ์ มั่งมีศรีสุขกันถ้วนทั่วทุกคนครับ