การพัฒนาวิชาชีพครู

ฟังข่าวปฏิรูปการศึกษามานานแล้ว และยังได้ยินอยู่อย่างต่อเนื่อง ฟังไปก็เกิดความคิดและความหวังไปเรื่อย แต่วันนี้ในวงสนทนากับเพื่อนฝูงทำให้ผมฉุกใจคิดอยู่เรื่องหนึ่ง เป็นเรื่องที่ควรปฏิรูปแต่ยังไม่มีใครกล่าวถึงและคิดจะวางแผนทำเลย พัฒนาวิชาชีพครู ไงครับ

บางคนอาจจะแย้งผมอยู่ในใจว่า ก็กำลังปฏิรูปอยู่ วางแผนพัฒนาครูอย่างต่อเนื่อง อือม์! อาจจะเป็นผมที่เข้าใจผิดหรือไม่ก็ท่านเหล่านั้นเข้าใจผิด ลองมาฟังความคิดของผมก่อนดีกว่า แล้วค่อยสรุปว่า ใครเข้าใจผิดหรือเข้าใจถูก? และเราจะทำอย่างไรต่อไปดี??? "

ครูของผมหลายท่าน (บางท่านปลดเกษียณและเสียชีวิตไปแล้ว) เคยเล่าให้ฟังว่า สมัยก่อนคนที่เรียนเก่งที่สุดในจังหวัดเพียงไม่กี่คนเท่านั้น จะถูกคัดเลือกให้ไปเรียนฝึดหัดครูที่โรงเรียนฝึกหัดครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา เพื่อกลับมาเป็นครูสอนเยาวชนลูกหลานในท้องถิ่น มีลูกศิษย์ลูกหาที่ดีออกมาพัฒนาบ้านเมือง เป็นอาชีพที่ยกย่องเชิดชูกันมาก และเป็นอาชีพเดียวที่ผมถูกปู่ ย่า พ่อ แม่ พร่ำสอนว่าให้เรียนเป็น "ครู" ให้ได้ ผมจึงเลือกเรียนสายครูจากวิทยาลัยครูอุบลราชธานี (เพื่อนหลายคนไปสอบเรียนต่อที่มหาวิทยาลัยขอนแก่นบ้าง ที่กรุงเทพฯ บ้าง ที่เป็นลูกทหาร-ตำรวจก็ไปเรียนตามสายอาชีพของพ่อ มีผมลูกชาวนาที่พ่ออยากให้เป็นครูเลือกเรียนครู)

แล้วมันต่างกันตรงไหน สมัยนี้กับสมัยโน้น? ต่างแน่ๆ ครับ สมัยนี้คนเรียนเก่งไปเรียนแพทย์ เรียนวิศวะ ที่เหลือไปไหนไม่ได้หมดทางเลือก ก็เรียนอะไรก็ได้ (จบมาแล้วไปสอบเป็นครู ทั้งๆ ที่ไม่ได้อยากเป็นครู) บางคนเรียนในสถาบันฝึกหัดครูเพราะไม่มีทางเลือกอย่างที่บอก (เดี๋ยวนี้ผมไม่อยากเรียกเป็นสถาบันฝึกหัดครูหรอกครับ เพราะเรียนจับฉ่ายกันเหลือเกิน วิชาไหนฮิตในสังคมก็เปิดสอนกันขึ้นมา เรื่องคุณภาพคิดถึงกันบ้างหรือเปล่าก็ไม่รู้?) จบแล้วก็ไม่รู้จะไปทำอะไรก็ต้องหาทางสอบบรรจุเป็นครู

พอถึงตรงนี้แหละที่เรากำลังถามหา "คุณภาพของนักเรียน" กัน นักเรียนสมัยนี้เรียนยังไงไม่ได้เรื่อง (ครูสอนไม่ได้เรื่องหรือเปล่า?) กิริยามารยาทก็แย่ ไม่มีความเคารพยำเกรงครู (ก็ครูเองตอนเรียนก็ไม่เคารพยำเกรงมาเหมือนกันไม่ใช่หรือ? ผมเคยรับเชิญไปสอนที่สถาบันราชภัฏมาแล้วครับ แต่ถอดใจขอปฏิเสธเมื่อเวลาผ่านไปหนึ่งปี เพราะผมทนไม่ได้กับหลายสิ่งหลายอย่าง เช่น นักศึกษาไม่ตั้งใจรับความรู้จากผม ได้สอบถามแล้วได้ข้อสรุปว่า พวกเขามานั่งเรียนเพื่อรอหาที่เรียนใหม่ถ้าสอบได้อีก หรือไม่ก็เรียนๆ ไปเพื่อให้จบพ่อแม่จะได้ไม่บ่น ที่แย่กว่านั้นคือมารับจ้างเรียนรายวันนั่นแหละครับ ไม่มีจุดหมายปลายทางเลย ซึ่งอาจจะไม่ทุกคนนะครับแต่เป็นส่วนใหญ่เสียมากกว่า) ถ้าครูไม่ได้คุณภาพแล้วนักเรียนจะเอาคุณภาพมาจากไหนกัน

แล้วคราวนี้ก็คงมาถึงคำถามว่า เราจะพัฒนาวิชาชีพครูกันอย่างไร? สร้างภาพลักษณ์ของอาชีพให้มีความน่าสนใจ คนที่มาเรียนต้องมีความตั้งใจจริง เรียนด้วยใจรัก ไม่ถึงกับต้องเก่งที่สุดในจังหวัดหรอกครับ สิ่งที่ขาดไม่ได้ก็คงค่าตอบแทนหรือรายได้ของครูต้องมากพอที่จะดึงดูดใจได้ ไม่ต้องดิ้นรนไปสอนพิเศษ เป็นพนักงานขายตรงสารพัดสินค้า ขายประกันภัย ขายหวย (และซื้อด้วย) ขายเงินกู้ฉุกเฉินล่วงหน้า (มีเพื่อนผมพูดล้อกันเล่นๆ ว่า เกิดเป็นครูไม่กู้แต่ระเบิด ถ้าจะจริงครับ) ทางแก้อื่นๆ คงต้องให้ทุกคนได้ช่วยกันหาคำตอบแล้วครับ

ครูมนตรี โคตรคันทา
บันทึกไว้เมื่อ : 15 กันยายน 2545