รวบรวมและเรียบเรียงโดย : นพ. สมนึก ศรีวิศาล FRCR, FRCPC, St.Louis, MO, USA.
|
ตอนที่ ๖ : ผลของแอลกอฮอล์ต่อระบบประสาท Alcoholism (ขอแปลว่า โรคติดเหล้าเรื้อรัง ) เป็นโรคที่เกิดขึ้นโดยตรงจากการดื่มเหล้า แต่คิดว่ามีส่วนจากสังคม สิ่งแวดล้อม พันธุกรรม ทำให้เกิดการติดเหล้าขึ้น โรคนี้ค่อยๆ ทวีความรุนแรงขึ้นและถึงตายได้ อาการของคนกลุ่มนี้คือ ติดการดื่มอาจจะติดต่อกันหรือเป็นช่วงๆ โดยไม่สามารถควบคุมตนเองได้เลย คิดถึงแต่เหล้าแม้จะมีผลร้ายต่อร่างกายพวกนี้ก็ยังปฎิบัติอย่างต่อเนื่อง และมักจะไม่รับว่าตนเองติดเหล้า |
- สาเหตุจากพันธุกรรม เข้าใจว่ามียีน หรือ chromosome ที่รับผิดชอบต่อเรื่องนี้ ทำให้คนบางคนติดเหล้า
- สาเหตุทางจิตวิทยา อธิบายว่า มีคนบางคนที่มีคุณลักษณะที่ออกมาในทางชอบดื่มสุรา
- สาเหตุทางสังคม อธิบายว่า ของเหล่านี้ได้จากการลอกเลียนแบบ คิดว่าเท่ และคิดว่าการติดเหล้ามาจากอิทธิพลของสังคม เช่น การเข้ากลุ่มเพื่อนที่นิยมชมชอบการดื่มสุรา
การแสดงออกแบบต่างๆ ของคนติดเหล้า แบ่งได้เป็น 3 ระดับ คือ
- ระยะแรก คนติดเหล้าจะดื่มเพื่อแก้ความกดดันหรือปัญหา และนับวันจะดื่มเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ เพื่อให้เกิดผล เช่น ให้ลืมปัญหาที่มีอยู่ แต่จะได้ปัญหาใหม่ที่ตามมาก็คือ ดื่มแล้วหยุดไม่ได้และมักจะสัญญาว่า "จะหยุด" แต่หยุดไม่เคยได้
- ระยะกลาง พวกนี้จะให้วันผ่านไปโดยไม่ดื่มไม่ได้และอาจจะต้องดื่มแม้ในตอนเช้าเพื่อแก้อาการสั่น (ภาษาคอสุราเรียกว่า การถอน) และเริ่มโกหกเรื่องดื่มของตนเองหรือหลบไปดื่มคนเดียวโดยไม่ให้ผู้อื่นรู้ ระยะนี้การดื่มจะต้องเพิ่มขึ้นให้มากขึ้นไปอีกเพื่อให้มีผลเหมือนเดิม ทำให้มีความทน (tolerance) ต่อเหล้ามากขึ้น ผลของเหล้าต่อร่างกายในระยะนี้จะเริ่มปรากฏ คือ หัวใจเต้นไม่ปกติ ความดันสูง เบื่ออาหาร หงุดหงิด นอนไม่หลับ เริ่มมีปัญหาทางร่างกายและจิตใจ พวกนี้จะไม่รับว่า ปัญหาเกิดจากการดื่ม
- ระยะสุดท้าย พวกนี้อยู่เพื่อดื่ม หลีกเลี่ยงและหวาดระแวงคนอื่น ขาดความทะเยอทะยาน ไม่สามารถมีความรับผิดชอบ การตกงานก็จะตามมา สมองเริ่มเสื่อม ขาดอาหาร ระบบเส้นประสาทเสื่อม (อ่านเพิ่มเติมเรื่องระบบเส้นประสาท) ปัญหาของหัวใจ ตับ สายตาเริ่มเห็นเป็นสอง (เห็นไม่ชัด) ตับแข็งจะเกิดขึ้นได้ในระยะนี้ หากให้หยุดเหล้า พวกนี้จะมีอาการลงแดงอย่างรุนแรง ปัญหาทางจิตใจของพวกนี้ ในระยะนี้ก็มีความละอาย รู้สึกผิด ซึมเศร้า หรือหุนหัน รุนแรง
| ผลระยะยาวของ Alcohol : | พวกนี้จะดื่มมากขึ้นเพื่อให้ได้ผลความพอใจ หรือแก้ปัญหา หรือความกดดันได้ หากให้หยุดเหล้าก็จะมีอาการลงแดง คือ ตัวสั่นเหมือนชัก ปวดท้อง อาเจียร ความดันสูง เหงื่อออกมาก ม่านตาโต หงุดหงิด จนถึงมีชักได้ อาการส่วนใหญ่จะค่อยๆ ลดลงในสองถึงสามวัน แต่เรื่องนอนไม่หลับความหงุดหงิดนั้นอาจมีไปได้ถึงสองสามอาทิตย์ คนเหล่านี้จะคิดถึงแต่จะให้ได้มาของการดื่มจนรู้สึกว่าจะอยู่ไม่ได้หากไม่ได้ดื่ม |
| ผลต่อระบบประสาท (สมอง ไขสันหลัง และ เส้นประสาท) |
ผลที่เกิดขึ้นเมื่อดื่มมากเกินไป คือ จะเริ่มพูดไม่ชัด ขาดการควบคุมตนเอง (สติสัมปชัญญะ) แล้วเป็นลมหมดสติไป เมื่อดื่มเป็นเวลานานๆ ก็จะกลายเป็นคนติดเหล้า จากนั้นก็จะเป็นติดเหล้าที่มีโรคพิษสุราเรื้อรัง เนื่องจากมีผลเสียหายเกิดขึ้นต่อเนื้อสมอง ในการตรวจสมองจากผู้เสียชีวิตพบว่า มีสมองฝ่อเล็กลง สติปัญญาความคิดเสื่อมลง ความสูญเสียทั้งสมอง สติปัญญา ความคิดความอ่าน นั้นแปรผันโดยตรงกับความมากน้อยของการดื่ม พบว่าคนที่ดื่มหนักก็จะมีการสูญเสียและเสื่อมโทรมมากกว่าคนดื่มน้อย |
|
เมื่อคนที่ติดเหล้ามากขึ้น พวกนี้จะเป็นสาเหตุให้เกิดขาดอาหาร (เพราะได้แต่ดื่ม ไม่ได้ทานอาหารให้เป็นประโยชน์ และเนื่องจากพวกนี้ระหว่างดื่มจะอาเจียรบ่อย - ผลของ alcohol ต่อกระเพาะ) สารสำคัญที่พบบ่อยว่าพวกนี้ขาด ก็คือ Thiamine (B1) สภาพที่เกิดในทางสมอง อันเนื่องมาจากขาดไทอามีน และพบในคนติดเหล้าหนักทางการแพทย์จะเรียกว่า Wernicke' Encephalopathy
(อ่านว่า เวอนิคกี้ เอ็นเซฟฟาลอปปาตี้) พบได้ประมาณ 12.5% ของคนที่ติดเหล้าหนักๆ อาการเหมือนคนเมาเหล้า คือ
|
โรคนี้อาจเกิดในคนติดเหล้า ในวัยต่างๆ อาจเกิดขึ้นทันทีทันใด เป็นสาเหตุให้เสียชีวิตได้ ต้องได้รับการรักษาทันที โดยให้ วิตามิน B1 ในระดับสูงๆ วิตามิน B1ช่วยในการสร้างเส้นเลือดต่างๆ รวมทั้งในสมอง เมื่อขาดก็จะทำให้มีน้ำรั่วออกในสมอง รอบเส้นเลือดเล็กๆ ทำให้สมองมีความเสียหายได้ อาการก็จะเริ่มจาก ความจำเสีย การควบคุมการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ เมื่อเลือดรั่วไปรอบๆ เส้นเลือดมากขึ้นก็จะทำให้เนื้อสมองเสียมากขึ้นได้ ก็จะทำให้เสียเป็นลมสลบ (unconscious) ไปได้
เมื่อคนที่เป็น Wernicke's Encephalopathy ไม่ได้รับการรักษา ก็จะทำให้เกิดอาการทางโรคจิต ที่เรียกว่า Korsakoff's Psychosis (อ่านว่า โคซาคอฟ ไซโคสิส) อาการของคนกลุ่มนี้มีได้จากน้อยไปจนถึงมาก คือ- ความจำเสื่อม โดยเฉพาะ ความจำ เร็วๆนี้
- ขาดความต่อเนื่อง และความคิดริเริ่ม
- ตลบแตลง
ปัญหาที่เกิดกับคนพวกนี้ ยกตัวอย่างเช่น หากให้คนเหล่านี้ไปอยู่ในที่อยู่ใหม่ จะต้องช่วยเรื่องการใช้สถานที่ใหม่ เพราะสอนแล้วลืมทันที ต้องช่วยเป็นเวลานานเพื่อทำสิ่งของง่ายๆ เช่น การจะหาห้องน้ำ ห้องนอน เป็นต้น
นอกจากนี้ เรายังจะพบอาการตลบแตลง เนื่องจากจำสิ่งที่เพิ่งผ่านมาไม่ได้ พวกนี้ก็จะสร้างเรื่องขึ้นมาใหม่ให้มาเสริมส่วนที่ขาดหรือจำไม่ได้เอง ทำให้เหมือนเป็นคนตลบแตลงและผู้ป่วยก็จะเองคิดว่าเป็นเรื่องจริงตามที่คิดและจินตนาการไว้
ผลเสียของแอลกอฮอล์ต่อระบบเส้นประสาท คือ ประสาทอักเสบ ทำให้ กล้ามเนื้ออ่อนกำลัง มีความรู้สึกชาๆ ปวดกล้ามเนื้อ ทำให้รู้สึกเหมือนว่า เท้าถูกไฟลน สาเหตุไม่ทราบแน่ชัดแต่คิดกันว่า อาจจะจากขาดกลุ่มวิตามิน B
Next