IT Princess Physics Cyberlab Header
 
 
 
ท่อสั่นพ้อง
ทฤษฎีการทดลอง | สาธิตการทดลอง | ทำการทดลอง

 

ทฤษฎีวงแหวนของนิวตัน วัตถุประสงค์

เพื่อวัดอัตราเร็วของเสียงในอากาศในท่อ โดยวิธีกระตุ้นด้วยส้อมเสียงที่ทราบค่าความถี่ ให้อากาศในท่อสั่นพ้อง (เกิดการสั่นพ้อง ระหว่างการสั่นของลำอากาศกับการกระตุ้นของส้อมเสียง)

 

ทฤษฎี

การสั่นพ้องหรือการกำทอน คือปรากฏการณ์ที่เกิดจากระบบ 2 ระบบซึ่งระบบหนึ่งสั่นด้วยความถี่ธรรมชาติ อีกระบบหนึ่งสามารถปรับความถี่ได้ ถ้าเราปรับความถี่ของระบบนี้ให้เท่ากับความถี่ของระบบแรก จะทำให้ระบบแรกสั่นด้วยแอมปลิจูดมากขึ้นและสั่นนาน ปรากฏการณ์นี้เรียกว่าเกิดการสั่นพ้องหรือกำทอน กำทอนของเสียงคือการเกิดคลื่นนิ่งในท่อทดลองนั่นเอง รูปข้างล่างเป็นการเกิดการสั่นพ้อง โดยเราต้องปรับความยาวของท่อทดลอง (โดยการปรับระดับน้ำ) ให้เกิดคลื่นนิ่ง นั่นแสดงว่าขณะนั้นความถี่ของคลื่นนิ่งในท่อทดลองเท่ากับความถี่ของแหล่งกำเนิด

Pic 1

จากรูปจะได้

EQ1         EQ2

สามารถคำนวณหาความยาวคลื่นได้จาก

EQ3

โดย L คือความยาวของท่อ และ n คือจำนวนบัพ โดย n = 1, 2, 3, ... และ

EQ4

ดังนั้นกำทอนในท่อปลายเปิดข้างหนึ่งจะเกิดเมื่อ       EQ5

แต่ในการทดลองจริงนั้น ตำแหน่งของปฏิบัพไม่ได้เกิดตรงปากท่อพอดี แต่จะอยู่เลยขึ้นมาด้านบนเป็นระยะทาง ε ดังนั้นจะได้ว่า     EQ6

ในที่นี่ ε เป็นค่าเล็กๆที่ขึ้นอยู่กับรัศมีของท่อ และเรียก ε ว่า "End Correction"

เราสามารถทำการทดลองเพื่อหาค่า λ และ ε ได้ จากนั้นก็หาอัตราเร็วของเสียงในอากาศจากสูตร EQ7

ซึ่ง ƒ เป็นความถี่ของส้อมเสียงที่ใช้

 

อุปกรณ์การทดลอง
  • หลอด (ท่อ) Resonance Tube ซึ่งมีน้ำบรรจุภายใน
  • ส้อมเสียง

 

การทดลอง

Pic 2
  • เคาะส้อมเสียงเบาๆ แล้วนำไปจ่อที่เหนือปากท่อ โดยห่างจากปากท่อประมาณ 1 เซนติเมตร
  • ปล่อยให้ระดับน้ำลดลงเร็วพอสมควรแล้วสังเกตการก้อง
  • อ่านตำแหน่งของระดับน้ำขณะที่เกิดการก้องให้ละเอียดถึงระดับมิลลิเมตร เพื่อหาค่า L1 และ L2
        หมายเหตุ ควรทำการวัด L1 และ L2 อย่างละหลายๆ ครั้ง เพื่อหาค่าเฉลี่ย

ทำการแก้สมการ

   EQ8
EQ9

หาค่า λ และ ε ซึ่งค่า ε นี้ไม่ควรเป็นลบ นอกจากทดลองไม่ดี และ ε ก็ไม่ควรมีค่ามากนัก ไม่ควรเกิน 1 เซนติเมตร

จากนั้นคำนวณหาค่าอัตราเร็วของเสียงในอากาศโดยใช้   EQ7

โดยใช้ค่า ƒ ที่ตัวส้อมเสียง

รายงานผลทั้ง v และ ε พร้อมทั้งความคลาดเคลื่อนของ v

Click to TOP

 

The Project How to Use Project Team KruMontree.com Home Lab Link Cartoon Flash